Wie waren er schuldig aan de dood van Jezus? – Pinchas Lapide

De Joden in ieder geval niet! Erg interessant, maar er lijkt sinds het verschijnen van dit boek wel een en ander te zijn veranderd. Zo is bijvoorbeeld het Evangelie van Judas teruggevonden, het wordt in dit boek genoemd als verloren gegaan geschrift. Lapide betoogt verder dat er in die tijd geen munten bestonden die ‘zilverling` werden genoemd, 300 jaren daarvoor nog wel. Munten werden ook niet meer afgewogen. In die tijd had je gemunte goud- en zilverstukken. Op wikipedia vind ik hele betogen over het gebruikte zilveren muntgeld. Lapide verwijst regelmatig naar oud joodse teksten. Die kon ik in vroeger tijden niet controleren, dat kan in een aantal gevallen via internet nu wel. Het verslag over het ‘proces’ tegen Jezus wordt vakkundig onderuit geschoffeld. De evangeliën hebben allemaal een eigen versie en die lijkt niet op joodse rechtspraak van die tijd. Mogelijk was er sprake van Saduceese manipulatie. Jezus was rond het Pascha een oproergevoelig persoon en oproer wilden ze voorkomen. Beter 1 mens offeren dan een hele menigte. Een politiek nachvollziehbare beslissing. Het was niet noodzakelijk tegen Jezus persoonlijk. Pilatus is volgens buitenbijbelse bronnen een tyrannieke schurk die ook totaal niet leek op de versie die de evangeliën brengen. De evangelieschrijvers hadden er belang bij om de Romeinen zo vriendelijk mogelijk neer te zetten. Barabbas, in oudere bronnen ook Jezus geheten, is een uitvinding van de schrijvers om de Jood en de Zoon van God te scheiden. Barabbas (=zoon van de vader) en Jezus zijn dan dezelfde persoon. Dat idee is vaker geopperd. Een bijzonder boeiend boek. Ik vraag me echter af of de oud joodse literatuur die hij citeert in die tijd al bestond. Enig nawerk moet dus nog gedaan worden. Blijft overeind dat kruisiging van Jezus een bijzonder vreemd en onwaarschijnlijk verhaal is.

Jezus in tegenspraak – Küng & Lapide

Een boekje uit 1986. Een discussie tussen de katholiek Küng en de jood Lapide. Een dialoog noemen ze het. Het uitgangspunt is dat het christendom ontstaan is uit het jodendom. Wanneer begon het verschil te ontstaan? Het lijkt erop dat Lapide meer van het christendom weet dan Küng van het jodendom. Volgens Küng was Jezus een opvallende persoon die het op een aantal terreinen niet met de farizeeën eens was en de Wet op een aantal punten overtrad. Volgens Lapide is daar geen sprake van, Jezus overtrad niets. Ook zijn uitspraken over echtscheiding waren niet tegen de wet, maar waren in lijn met de discussie over dit thema die in die tijd tussen verschillende rabbi’s gevoerd werd. Inspelen op de actualiteit dus. Lapide omschrijft het christendom als een ‘wie’ religie, het jodendom is meer een ‘wat’ religie. Het verschil tussen de messias en het hemelrijk. Interessant. Ik zie de tegenspraak overigens niet zo …

Is dat niet de zoon van Jozef? – Pinchas Lapide

Het boek is uit het Duits vertaald in 1985. De oorspronkelijke uitgave is van 1976. Daar zit 9 jaar tussen. En tussen de eerste uitgave en mijn lezing ervan zit 40 jaar! Lapide geeft een overzicht van alle schoolboeken in Israël waarin Jezus wordt genoemd. Dat is niet veel en vaak ook er summier. In het dagelijks spraakgebruik werd Jezus de afgelopen 2000 jaar enkel aangeduid als ‘die man’.

In het tweede deel bespreekt hij wat verschillende rabbijnen zoal over ‘die man’ hebben gezegd. Daar zit een groot verschil in, afhankelijk van de periode waarin de uitspraken zijn gedaan. In de middeleeuwen werden joden vaak vervolgd en gedwongen zich te verdedigen. Veel geschriften zijn dan ook polemisch van aard en vaak ook niet compleet omdat de kerkelijke censuur er in geschrapt heeft. Jezus werd echter nooit, aldus Lapide, verguisd. Ook al dwaalde hij eventueel nog zo veel, hij was wel een jood.

De joodse auteurs maken een verschil tussen Jezus en zijn volgelingen en de kerk zoals die vanaf Paulus is ontstaan. Jezus en zijn volgelingen waren dwalend maar in orde, de kerkvaders daarentegen dwalenden die anderen misleiden. Volgens de rabbijnen noemt Jezus zich nergens God en teksten die eventueel zo uitgelegd zouden kunnen worden zijn verkeerd vertaald en begrepen. ‘Blz 102: ‘Jezus heeft nooit een school of religie willen stichten. Hij had ook niet het minste vermoeden van de geloofsbeweging die later in zijn naam in het leven zou worden geroepen’. De Drie-eenheid wordt met enige verbijstering bekeken (waar ik me alles bij kan voorstellen). Maar op zich is dat niet zo’n punt, want (blz 90) ‘de geestelijke elite ziet de triniteit niet anders dan een soort personificatie van de goddelijk attributen leven, macht en kennis’. Die attributen beschrijven uitsluitend het ervaarbare goddelijke handelen. Deze conclusie is sinds de 10e eeuw door bijna alle gezaghebbende rabbijnen aanvaard. Diverse rabbijnen zagen het Christendom en de Islam als voorstadia op de heilshistorische weg naar de definitieve verlossing van de mensheid. Iets wat je niet zo zou zeggen als je vandaag de dag om je heen kijkt.

Het is een interessant boek met een hoog informatiegehalte geschreven vanuit welwillend joods perspectief.

Paulus, Rabbi en Apostel – Pinchas Lapide, Peter Stuhlmacher

Ook in dit boek wordt aandacht gevraagd voor de apostel Paulus. Het is een verslag van een discussie tussen beide schrijvers, een jood en een christen. Hoe verhoudt Paulus zich tot Jezus en welke rol spelen zijn Joodse wortels in zijn optreden? In grote lijnen is het hetzelfde verhaal als mijn hiervoor besproken boek over Paulus. Er staan echter wel wat leuke dingen in! Het volgende:

‘De christologie van Paulus is zeker één van de wegen tot God. De weg van Israël is een andere. Wordt het niet hoog tijd om God meer fantasie toe te vertrouwen dan de de alle andere mogelijkheden uitsluitende eenzame eenrichtingsweg die naar het heil leidt?’

De tekst is uitgebreider, maar dit citaat is tekenend. Lapide toont hiermee ook aan dat interpretatie van de Bijbel sterk afhangt van het systeem dat je kiest. Christendom, Judaïsme, maar ook Islam etc zijn legitieme wegen tot God. Maar God houdt niet van dogmatische lieden die alleen de waarheid in pacht hebben, bijvoorbeeld Islamisten of Vrijgemaakten.

‘Zolang fundamentele eenheid heerst, is geloofspluralisme geen kwade zaak, maar een geheugensteuntje dat ons er aan herinnert dat God de veelheid liefheeft, maar van elk dogmatisch eenheidsdenken afkerig schijnt te zijn’.

Zoals eigenlijk alle boeken waarin Lapide schrijft, is dit een echte aanrader!

Paulus, Zwischen Damascus und Qumran – Pinchas Lapide

Dit boek had ik ooit al eens gelezen, maar zoals zo vaak blijft er niet zoveel hangen. Een tweede lezing is dan ook zeer interessant! Lapide, een Jood, ziet Paulus als een broeder. Paulus heeft het Joodse volk en de Joodse religie nooit de rug toegekeerd. Als je zijn brieven leest komt dat over het algemeen duidelijk naar voren. Dat veel Christenen denken dat Paulus de Joden heeft laten vallen, heeft te maken met het feit dat de BRIEVEN van Paulus gecanoniseerd zijn, als ONFEILBAAR GODS WOORD worden gezien. Op elke komma kun je exegese plegen. Bovendien worden zijn uitspraken niet in een context geplaatst. En verder, zo betoogt Lapide, maakt Paulus veel gebruikt van de Septuagint, een tamelijk onbetrouwbare vertaling van het Hebreeuws naar het Grieks. Daardoor ontstaan er allerlei onjuistheden.

Paulus heeft zich ook nooit bekeerd, er was niets te bekeren. Hij heeft wel een ervaring gehad, zoals wel meer profeten. Ze moesten, of ze wilden of niet, profeteren. Zo verging het ook Paulus. Hij heeft in zijn toewijding soms wat vreemde uitspraken gedaan. Na het Apostel concilie heeft hij besloten zich volledig aan de heidenen te weiden, voornamelijk de ‘Godvrezenden’, heidenen die zich bekeerd hadden tot het Jodendom en die alleen de Noachitische geboden hoefden te houden. Paulus leerde géén drie-eenheid, Jezus was niet God. Lapide behandelt diverse misvattingen en vertaalfouten.

De leukste vind ikzelf toch wel het volgende: Paulus zou na zijn ‘bekering’ naar Arabië en Damascus zijn vertrokken. Zeer waarschijnlijk is ‘Arabië’ een vergrieksing van ‘Araba’, het gebied over de Dode Zee. En Damascus (‘Damascus in de woestijn’) werd door de Essenen gebruikt om Qumran aan te duiden!